Üreteropelvik darlık (UPD) çocuklarda sık rastlanan sağlık sorunlarından biridir ve böbrek fonksiyonlarını etkileyebilir.
İçindekiler
Üreteropelvik Darlık Nedir?
Üreteropelvik darlık, idrarın böbrekten üretere geçiş kısmında bir darlık olması nedeniyle idrarın böbrekte kalması durumudur. Darlık nedeniyle idrar mesaneye gidemez ve pelvis bölgesinde idrar birikir. Bu durum böbreğin hasar görmesine yol açmaktadır. Böbrek çıkımı darlığı olarak da bilinmektedir.
Üreteropelvik Darlık Neden Olur?
Üreteropelvik darlığın genellikle gebelik döneminde bebeğin gelişimi sırasında böbrek ve üretra arasındaki kas yapısının tam olarak gelişememesinden dolayı görüldüğü düşünülmektedir. Üreteropelvik darlığın bir diğer nedeni de böbrek damarlarından birinin yanlış konumda bulunarak üreteri daraltması olabilmektedir. Bu darlığın nedeni böbrek taşı, geçirilen tedavi, enfeksiyon ya da bu bölgedeki bir skar dokusu olabilmektedir.
Üreteropelvik Darlık Belirtileri Nelerdir?
Üreterde idrarı mesaneye aktaran sağma işlemi gelişmemiş kas dokusu sebebiyle gerçekleşmez ve pelvis normalden daha geniştir. Bu genişlik idrar birikimine neden olur ve yaşanan tıkanıklık böbreğin zarar görmesine sebep olur. Üreteropelvik tıkanıklık böbreğin damarlarından birinin yanlış konumlanması sebebiyle üreter daraltması olmasından da kaynaklanabilir. Hastalık belirti vermeden, henüz bebek anne karnındayken uygulanan tetkiklerle tespit edilebilir. Bu süreçte tanı konulmayan UPD vakalarında en sık görülen bulgular karında şişlik, kasık ağrısı, idrar yolu enfeksiyonları, idrar renginde anomaliler, şiddetli ağrılar olarak göze çarpar.
Çocuklarda Böbrek Çıkımı Darlığı Nasıl Tespit Edilir?
Çocuklarda ve yetişkinlerde görülen böbrek çıkımı darlığının tespiti için radyolojik tetkiklerin yapılması gerekmektedir. Yapılması gereken görüntülemelerden ilki üriner sistem ultrasonografisidir. Bu görüntüleme yöntemi pelvisin normal genişlikte olup olmadığını, böbreklerin gelişim durumunu ve yerleşim yerini, mesane duvarının kalınlığını öğrenmek mümkündür. Yapılan bu görüntüleme tetkiki üriner sistem hakkında temel bilgileri verir. Böbrek çıkımı darlığı için yapılan bir diğer tetkik de MAG-3 böbrek sintigrafisidir. Bu tetkik toplardamar yolu ile idrar söktürücü ilaçların ve radyoaktif maddelerin verilmesi ile yapılır ve böbreklerden idrarın atılma süresini, genişleme ve tıkanma durumlarını öğrenmeyi sağlar. Voiding sistoüretrogram yani işeme filmi de bir diğer tetkiktir. Bu yöntemde mesaneye uzanan bir sonda ile mesane içerisine kontrast madde gönderilir. Bu maddenin takibiyle mesane ve üretranın yapısı anlaşılır ve kaçış olup olmadığı incelenir. Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) de gerekli görülen hastalara uygulanabilir ve iyonize radyasyon almadan detaylı görüntülenme alma avantajını sağlayabilir.
Çocuklarda Üreteropelvik Darlık Tedavisi
Hastaların yüzde 80’inde ameliyat gerekli görülmez ve tanı sonrasında 2 yıl kadar takip edilerek hastalığın kendiliğinden düzelip düzelmediği izlenir. Genellikle bu süreçte problem kendiliğinden geçebilmektedir. Çocuklarda genellikle daha hafif ve ileri yaşlara kadar ameliyatın ertelenebileceği durumlar vardır. Tedavi planı çocuğun yakınma şiddetine yapılacak tetkiklerin sonucuna göre belirlenir. Bu süreçte çocuğun idrar yolu enfeksiyonu geçirmesine engel olmak adına antibiyotik reçete edilebilir. Genişleme ve bölgedeki tıkanıklık böbrekleri etkiliyorsa mutlaka cerrahi müdahale gerekir. Üreteropelvik bileşke tıkanıklığı gözlemlendiğinde idrar akışını rahatlamak için ameliyat yapılabilir. Bebeklerde UPD tedavisi genellikle küçük bir kesi ile yapılmaktadır. Ameliyatla idrar akışının engellendiği kusurlu bölge alınarak sağlıklı dokular birleştirilir. Yeni idrar yolunun iyileşmesi için bir tüp yerleştirilir ve ameliyat sonrasında ( ortalama 1 hafta sonra) böbrek ile mesane arasına double J stent ya da düz kateter yerleştirilir. Bu kateter 1 hafta ile 1 ay arasında vücutta kalır ve ardından çıkarılır. Erken tanı ve tedavi UPD hastalığında böbreklerin korunması açısından çok önemlidir. Yenidoğan döneminde başlayan ve böbreği hasar alan kişilerde ve geç tanı alan kişilerde böbrek işlevlerinde bozulma görülebilir. Uygun hastalarda robotik cerrahi ve laparoskopik (kapalı) cerrahi uygulanabilir.
Üreteropelvik Bileşke Dar Olursa Ne Olur?
Üreteropelvik Darlık (UPD) hastalığı olan kişilerde, idrarın böbreklerden üretere olan akışında aksamalar olabilir. İdrar renal pelviste birikir ve böbrekte genişleme görülür. Bu genişleme hidronefroz olarak adlandırılır. Üreteropelvik Bileşke darlığı vaktinde tedavi edilmezse, böbrek fonksiyonları zarar görebilir ve tamamen kayıp yaşanabilir.
