Çocuk cerrahisi alanında en sık yapılan uygulamalardan biri kasık fıtığı ameliyatlarıdır. Kasık fıtığı yaygın görülen bir sağlık sorunudur ve hem kız çocuklarında hem de erkek çocuklarında görülebilir.
İçindekiler
Kasık Fıtığı Nedir?
Fetüs anne karnındayken oluşan bu sorun erkek bebeklerde testislerin gelişimi sırasında ortaya çıkan bozukluklardan kaynaklanır. Böbreklerin üst kısmında oluşmaya başlayan testislerin testis torbalarına inmesi sırasında kasık kanalında ya da karın içerisinde belirli bir noktada kalması ile karakterize edilen bir durumdur. Kız çocuklarında ise over isimli yumurtalıkların olması gereken yerde olmaması da aynı problemin oluşum sebeplerindendir. Testislerin ve overlerin olması gerektiği yere doğru hareket ederken yaptığı yolculukta karın zarı da hareket eder ve her şey olması gerektiği gibi giderse bu zardaki açıklık bebek tamamen geliştiğinde kapanır. Ancak bazı durumlarda bu zar kapanmaz. Zar kapanmazsa bu bölgede bir kesecik oluşur ve bu da kasık fıtığı olarak isimlendirilir.
Kasık Fıtığı Çocuklarda Nasıl Anlaşılır?
Kasık bölgesinde sürekli görülen ya da bir görünen bir kaybolan belirgin şişlik en net bulgudur. Sol ya da sağ tarafta bu şişlik görülebilir. Erkeklerde kasıktan testis torbalarına kadar olan hat üstüne kızlarda büyük dudaklara kadar olan hatta bu şişik görülebilir. Öksürük, ağlama, ıkınma benzeri durumlarda bu şişlik belirgin hale gelebilir ve basınç artışı azalırsa bu şişlik kaybolabilir. Bazı ilerlemiş vakalarda bu şişlik testis torbalarına kadar inebilir ve ağrı yapabilir.
Kasık fıtığı belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Ağrı veya Rahatsızlık: Fıtık bölgesinde hafif veya şiddetli ağrı, baskı hissi veya yanma olabilir. Bu ağrı genellikle ağır kaldırma, öksürme veya zorlama sırasında artar.
- Şişliğin Yatınca Kaybolması: Kasık bölgesindeki şişlik, genellikle yatar pozisyonda kaybolur. Bu, kasık fıtığının önemli bir göstergesidir. Kasıkta Ağırlık Hissi: Kasık fıtığı olan kişiler, kasık bölgesinde dolgunluk veya ağırlık hissedebilirler.
- Mide Bulantısı veya Kusma: Fıtığın bağırsakları sıkıştırması durumunda, mide bulantısı, kusma gibi sindirim sorunları ortaya çıkabilir. Bu durum acil müdahale gerektiren bir komplikasyondur.
Çocuklarda Kasık Fıtığı Neden Olur?
Kasık fıtığı kaç yaşında görülürse görülsün doğumsal bir anomaliden kaynaklanmaktadır. Görülme sıklığı normal zamanında doğan bebeklerde yüzde 1-3 arasındadır. Erken doğan bebeklerde ise bu sorunun görülme sıklığı yüzde 16-25 arasındadır. Kasık fıtığı kaç yaşında tespit edilirse edilsin tedavisi ameliyattır. Ameliyat çok acil değildir ancak çok fazla ertelenmemelidir. Kasık fıtığı içerisine giren organ varsa ameliyat daha riskli ve zor bir hal alır. Organ kaybı riski barındıran bu durumda mümkün olan en kısa sürede ameliyat yapılmalıdır.
Kasık Fıtığı Çeşitleri
Çocuklarda görülen kasık fıtığı çeşitleri, genel olarak iki ana grupta toplanır: indirekt kasık fıtığı ve femoral fıtık. Bunlar çocuklarda en sık rastlanan fıtık türleridir. Ancak, kasık bölgesindeki diğer fıtık türleri daha nadir de olsa çocuklarda görülebilir. İndirekt kasık fıtığı, çocuklarda en yaygın olan fıtık türüdür. Karın içi organlar, kasık kanalında doğum sırasında kapanması gereken bir açıklıktan dışarı çıkar. Bu durum, özellikle prematüre doğan erkek bebeklerde daha sık görülür. Femoral fıtık, karın içi dokuların uyluk bölgesine doğru çıkmasıyla oluşur. Çocuklarda daha nadir görülmesine rağmen, özellikle kız çocuklarında daha sık rastlanır. Femoral fıtıklar, kasık fıtığına benzer şekilde kasık bölgesinde şişlik ile kendini gösterir. Nadir olmakla birlikte, bazı çocuklarda direkt kasık fıtığı da görülebilir. Direkt kasık fıtığı, karın duvarındaki bir zayıflık nedeniyle bağırsakların kasık bölgesine doğru çıkmasıyla oluşur. Bu durum daha çok yaşlılarda görülmesine rağmen, bazı nadir vakalarda çocuklarda da ortaya çıkabilir.
Kasık Fıtığı Tanısı Nasıl Konur?
Çocuklarda kasık fıtığı teşhisi, genellikle doktorun fiziksel muayenesiyle başlar. Doktor, kasık bölgesinde meydana gelen şişliği değerlendirir. Bu şişlik, çocuk ağladığında, ıkındığında veya öksürdüğünde daha belirgin hale gelir ve fıtığın dışarıya çıktığını gösterir. Muayene sırasında fıtığın içeriklerinin (genellikle bağırsak) kasık kanalına girip çıkabildiği gözlemlenir. Şüpheli durumlarda, fıtığın kesin teşhisini koymak için ultrason gibi görüntüleme yöntemlerine başvurulur. Ultrason, karın içindeki organların durumu ve kasık bölgesindeki zayıflığın değerlendirilmesinde kullanılır. Nadiren, daha karmaşık vakalarda MR veya bilgisayarlı tomografi (BT) gibi ileri görüntüleme yöntemleri gerekebilir. Fıtık sıkışması (inkarserasyon) durumunda acil müdahale önemlidir, bu yüzden hızlı teşhis hayati olabilir. Erken teşhis, komplikasyonları önlemek açısından kritik rol oynar.
Kasık Fıtığı Hangi Yaş Grubunda Görülür?
Kasık fıtığı hastalığı her yaşta ortaya çıkabilir. Yeni doğan bebeklerde de yetişkinlerde de kasık fıtığına rastlanabilir. Her 3 vakadan birine ilk 6 aylık süreçte rastlanır. Geri kalan vakalrın yüzde doksanı ise 2 yaşından önce semptom gösterir. Kasık fıtığının sağda görülme sıklığı yüzde 60 solda görülme sıklığı yüzde 30 iki tarafta görülme sıklığı ise yüzde 5-10 civarındadır. Kasık fıtığı erken doğumlarda ve zayıf bebeklerde daha sık oluşmaktadır.
Kasık Fıtığı Tedavisi
Çocuklarda kasık fıtığı tedavisinin ana yöntemi cerrahidir, çünkü fıtıklar genellikle kendiliğinden düzelmez ve ilerleyen dönemde ciddi komplikasyonlara, özellikle fıtığın sıkışmasına (inkarserasyon) yol açabilir. Bu nedenle erken müdahale önemlidir. Kasık fıtığı onarımı (herniyoplasti) adı verilen cerrahi işlemde, fıtıklaşan organ veya dokular karın içine geri itilir ve zayıf olan karın duvarı onarılır. Ameliyat genellikle laparoskopi ile yapılır. Bu minimal invaziv yöntem, daha küçük kesilerle gerçekleştirilir ve iyileşme süresi daha kısa olur. Çocuklarda Fıtık teşhisi konulduğunda, mümkün olan en kısa sürede cerrahi planlanmalıdır.
Kasık Fıtığı Ameliyatı
Çocuklarda kasık fıtığı ameliyatında karın duvarındaki zayıf bölgeden çıkan organ veya dokular karın içine geri itilir ve karın duvarı onarılır. Genellikle laparoskopik cerrahi tercih edilir. Bu yöntemde, karın bölgesine birkaç küçük kesi yapılır ve bu kesilerden ince bir kamera (laparoskop) ile cerrahi aletler yerleştirilir. Laparoskop, cerrahın karın içini ayrıntılı olarak görmesini sağlar.
Ameliyat sırasında, fıtık kesesi yerine yerleştirilir ve zayıf bölge dikişlerle kapatılır. Bazı durumlarda, karın duvarını daha güçlü hale getirmek için mesh adı verilen sentetik bir yama kullanılabilir. Bu yama, fıtığın tekrar oluşma riskini azaltır.
Kasık Fıtığı Ameliyat Sonrası
Çocuklarda kasık fıtığı ameliyatı sonrasında, iyileşme süreci genellikle hızlı ve sorunsuz olur, ancak dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır. Ameliyat sonrası çocuklar, genellikle birkaç gün içinde ayağa kalkıp normal aktivitelerine dönebilirler, ancak ağır aktivitelerden ve oyunlardan bir süre uzak durmaları önemlidir. Yara bakımı büyük önem taşır; kesi bölgeleri temiz ve kuru tutulmalı, enfeksiyon belirtilerine karşı dikkatli olunmalıdır. Eğer yara bölgesinde şişlik, kızarıklık veya aşırı hassasiyet fark edilirse, hemen doktora başvurulmalıdır.
Ameliyat sonrası hafif ağrılar olabilir; bu durumda doktorun verdiği ağrı kesiciler düzenli kullanılmalı, şiddetli ağrı durumunda doktorla iletişime geçilmelidir. Ayrıca, ameliyat sonrası beslenmede sindirimi zor gıdalardan kaçınılmalı ve çocukların hafif yiyeceklerle beslenmesine özen gösterilmelidir. Ameliyat sonrası kabızlık gibi sorunların önüne geçmek için lifli gıdalar tercih edilmelidir.
